Δελτίο Τύπου της ΑΜΑΚ με θέμα: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο – Να αποκατασταθεί η νομιμότητα, να τηρηθεί η δεοντολογία, να προστατευθεί το δημόσιο συμφέρον
Τον Ιούλιο του 2021, είχαμε εκδώσει Δελτίο Τύπου με θέμα: «Οι Αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί …πάνε…περίπατο…», με αφορμή την Απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για το “Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων” (ΦΕΚ 2239/Β/31-5-2021). Στο δελτίο αυτό επικρίναμε την πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει ουσιαστικά, στην πράξη, τους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς.
Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν από το Υπουργείο Πολιτισμού στο θέμα του διαγωνισμού αναβάθμισης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, επιβεβαίωσαν τις αντιρρήσεις μας, με το χειρότερο τρόπο.
Η Κεντρική Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ, κατά την τακτική της συνεδρίαση στις 2 Απριλίου, εξέδωσε ψήφισμα για το παραπάνω θέμα, με το περιεχόμενο του οποίου συμφωνούμε και το μεταφέρουμε, αυτούσιο.
Στις 17.11.2021 εκδόθηκε η υπ’ αριθμ. 558074/18.11.2021 Υπουργική Απόφαση με τίτλο: «Έγκριση εκπόνησης μελέτης αρχιτεκτονικού προσχεδίου με τίτλο «Αναβάθμιση, υπόγεια επέκταση και διασύνδεση με το «Ακροπόλ Ακρος» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου με δαπάνη της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας με τον διακριτικό τίτλο «ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΝΣΛ ΑΜΚΕ», προς το σκοπό δωρεάς της μελέτης προς το Ελληνικό Δημόσιο.». Η εν λόγω απόφαση υπογράφεται από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, κ. Λίνα Μενδώνη.
Από την ακτινογραφία της απόφασης διαφαίνεται η πλήρης απαξίωση της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. Επειδή η όλη διαδικασία προσβάλει και απαξιώνει τη δυνατότητα της χώρας να διαχειρισθεί ένα -ίσως και από τα σοβαρότερα θέματα πολιτισμού – για το λόγο αυτό, αισθανόμαστε υποχρέωση -σεβόμενοι την αρχιτεκτονική παρακαταθήκη διάσημων Ελλήνων αρχιτεκτόνων- να θεωρήσουμε την όλη διαδικασία απαξιωτική, αναξιοπρεπή και υποτελή.
Η εκχώρηση της διαδικασίας χειρισμού του όλου εγχειρήματος από το ΥΠΠΟΑ σε μία μη κερδοσκοπική εταιρία (ΑΜΚΕ), και κατ’ επέκταση ο αποκλεισμός συμμετοχής ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων από τη διαδικασία επιλογής, προσβάλει βάναυσα την εθνική μας αξιοπρέπεια και δικαιώνει κατ’ επέκταση την έννοια του «ραγιαδισμού».
Αυτή η αδιαφανής παράτυπη πρακτική με δωρεές που παρακάμπτουν το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο διαχείρισης σοβαρών δημόσιων έργων μέσω κλειστών διεθνών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών -έχει δημιουργήσει μεγάλα ερωτηματικά , στην κοινή γνώμη την επιστημονική κοινότητα των μηχανικών και τον αρχιτεκτονικό κόσμο της χώρας, θυμίζει άλλες εποχές, που τέτοιες αποφάσεις έχουν αφήσει το αρχιτεκτονικό τους αποτύπωμα σε παραδείγματα κακοδιαχείρισης σημαντικών έργων.
Όλες οι ευρωπαϊκές χώρες -διαχειρίζονται το πολιτιστικό τους προϊόν- το αναδεικνύουν και το εξάγουν (έργα και δημιουργούς) αποκομίζοντας σοβαρό οικονομικό όφελος – διότι το πολιτιστικό αγαθό (περιλαμβανομένης της αρχιτεκτονικής) έχει σοβαρή οικονομική διάσταση.
Η χώρα μας αντίθετα, εισάγει ξένα αρχιτεκτονικά γραφεία αποκλείοντας την πληθώρα των ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων υποβιβάζοντάς τα σε «κλητήρες» των ξένων γραφείων, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες που τα πριμοδοτούν ποικιλοτρόπως, ακόμη και οικονομικά, ώστε να διεθνοποιηθεί η δραστηριότητά τους.
Οι ενέργειες του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού παραβιάζουν ευθέως το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αναφέρεται ρητά στα Μουσεία και στα πολιτιστικά κτήρια, για τους εξής λόγους:
- Το έργο αναβάθμισης και υπόγειας επέκτασης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου αποτελεί σοβαρή παρέμβαση, τόσο στο σημαντικότερο μουσείο της ελληνικής αρχαιότητας, όσο και συνολικά στο κέντρο της Αθήνας.
- Αν η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ ήθελε να διεξάγει διεθνή διαγωνισμό ιδεών, χωρίς να αποκλείει την ισότιμη συμμετοχή των Ελλήνων αρχιτεκτόνων, η αντίστοιχη πρόβλεψη και διαδικασία υπάρχει στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
- Η δωρεά μελετών δεν συνιστά ούτε θεμιτό ούτε νόμιμο έρεισμα για την παράκαμψη ή την ακύρωση της νόμιμης διαδικασίας των ανοιχτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών.
Για αυτούς τους λόγους:
1. Ζητάμε από την Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού να ακυρώσει την Υπουργική Απόφαση 558074/18.11.2021 , που παραβιάζει ευθέως τη νομοθεσία.
2. Ζητάμε από τα κόμματα και τους φορείς να καταδικάσουν την παράκαμψη της διαδικασίας του ανοιχτού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, καθώς και τον εξευτελιστικό για τον τεχνικό κόσμο της χώρας αποκλεισμό της ισότιμης συμμετοχής των Ελλήνων αρχιτεκτόνων από έργα παρεμβάσεων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της χώρας.
3. Ζητάμε το εμβληματικό αυτό μουσείο να κατασκευασθεί με την τήρηση των νόμιμων διαδικασιών, με σεβασμό του θεσμού των ανοιχτών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, με ολοκληρωμένο, δημόσιο, κοινωνικό και επιστημονικό διάλογο, με διαφάνεια και λογοδοσία.
4. Ζητάμε να καταργηθούν τα άρθρα στην Υπουργική Απόφαση για τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που οδηγούν σε εξαιρέσεις και στην πρακτική αχρηστία του νόμου. Η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση ενός έργου δεν μπορεί να είναι στοιχείο για την υποβάθμισή του, μέσω της εξαίρεσής του από τη διαδικασία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού.
